Democraten uit het jaar 1966

Door Ewart Bosma

Je kunt tegenwoordig geen lokale krant openslaan of de democraten uit het jaar 1966 staan erin  en beweren dat er in Holten behoefte is aan koopzondagen. De kans dat de heer Klein Velderman, de fractievoorzitter van D66 in Rijssen-Holten, zich op dit punt zal laten overtuigen door de SGP is net zo klein als het omgekeerde. De SGP gelooft erin dat het goed is voor ieder mens persoonlijk en voor de maatschappij als geheel om één dag in de week afstand te nemen en te wijden aan de meest waardevolle dingen. Zo’n rustpunt in de week kan alleen goed functioneren als er één rustmoment is. Juist de zondag is zo’n gezamenlijk rustpunt. Een dag van bezinning en kerkbezoek. De SGP ziet zondagsrust als een geschenk van God. Het is niet nodig om 7x24 uur voort te razen. Voor echte democraten zijn dit echter argumenten uit het ongerijmde. Want godsdienst wordt in het publieke domein hooguit gedoogd en mag al helemaal geen rol spelen in de politiek. Laten we daarom eens kijken hoe valide de argumenten zijn die D66 aanvoert.

D66 is van mening dat er vooral onderzocht moet worden hoe Holtense ondernemers staan ten opzichte van koopzondagen. Het is toch wel enigszins wonderlijk om alleen aan direct belanghebbenden te vragen naar hun mening. Dat opent bijvoorbeeld perspectieven voor boeren die graag een megastal willen bouwen. Voortaan wordt alleen aan boeren gevraagd wat ze van megastallen vinden en hebben Milieudefensie en Wakker Dier het nakijken…. Ik vraag me af of iedereen het vrijheidsideaal op die manier verwezenlijkt wil zien.  

En dan het argument dat zondagopenstelling tot meer omzet zal leiden. Dat betekent dat we met z’n allen meer gaan consumeren als de winkels maar langer open zijn. Dat zal toch wel niemand geloven. Het effect is gemiddeld genomen juist omgekeerd. Hoe langer de winkel open is des te minder wordt er per uur gekocht en des te hoger zijn de kosten voor de winkelier. We gaan met elkaar echt niet meer eten als de winkel langer open is. We kopen onze producten alleen op een ander moment. Over het totaal genomen is zondagsopenstelling dus negatief voor de middenstand. Zeker voor kleine ondernemers kan zondagsopenstelling erg negatief uitvallen. De concurrentiedruk kan zo hoog worden dat ze bijna gedwongen worden om op zondag open te gaan en daardoor geen enkele vrije dag in de week meer hebben. Voor het winkelpersoneel lijkt het me ook geen genoegen om nog een extra dag in de week te moeten werken.

Democratie, dat moet de D66 toch kunnen overtuigen! De gemeenteraadsverkiezingen hebben laten zien dat de partijen die tegen zondagsopenstelling zijn (SGP, CDA en CU) ook de drie grootste partijen zijn geworden. Ze vertegenwoordigen 16 van de in totaal 25 raadszetels. En juist deze partijen aangevuld met GemeenteBelang hebben elkaar gevonden en een coalitieakkoord gesloten. Dat is ook democratie. De heer Klein Velderman is echter van mening dat de verkiezingsuitslag niet representatief is voor Holten. Inderdaad SGP en ChristenUnie behaalden niet veel stemmen in Holten, maar dat kan van het CDA niet gezegd worden. De Holtenaren die CDA stemden, kozen daarmee ook tegen koopzondagen.

Toch kruipt het democratische bloed waar het niet gaan kan. Biedt de representatieve democratie met raadsverkiezingen geen soelaas, dan organiseren democraten zelf een vorm van directe democratie: de opiniepeiling of poll. Dat deze digitale opiniepeiling nogal fraudegevoelig is bleek al direct tijdens de afgelopen raadsvergadering. De uitslag laat zich vrij eenvoudig manipuleren. Ik vraag me trouwens ook wel af hoeveel waarde D66 zou hechten aan een door de SGP uitgevoerde opiniepeiling. Maar zelfs een referendum, één van de kroonjuwelen van D66, zou in dit verband geen uitkomst bieden omdat dan ook Rijssenaren mee mogen stemmen. Of…. Nee, het kan toch niet waar zijn dat een democraat een deel van de gemeente uitsluit van inspraak en alleen een referendum in Holten wil organiseren.

Kortom: D66 laat zien dat je democratisch bent en leg je neer bij het feit dat de koopzondag er niet komt.